کد مطلب:31283 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:17

گنجینه پرسمان » اعتقادات

چگونه ميتوان انگيزههاي شخصي را از انگيزههاي الهي تشخيص داد؟

در انگيزههاي شخصي، آن چه انسان را وادار به انجام يا ترك عملي ميكند، اهداف نفساني است، مثلاً براي ارضاي تمايلات دروني مانند قدرتطلبي، رياستطلبي، ريا، خود نمايي و يا انتقام جويي دست به كاري ميزند، اما كسي كه انگيزه الهي دارد، تنها به رضايت خدا ميانديشد، گر چه به انجام آن راضي نباشد، مثلاً براي رضاي خدا به فقرا كمك ميكند، به يتيمان مهر ميورزد، صله رحم به جا ميآورد و يا بر خلاف ميل باطني، به خاطر خدا از منافع مادي و شخصي صرف نظر ميكند و منافع جامعه را بر خود مقدّم ميدارد، راه تشخيص اين دو كار سخت نيست، در هر جا پاي نفس و خود خواهي و خودبيني در كار باشد، انگيزه شخصي است اما هر جا خدا محوري باشد، انگيزه الهي است، البته گاهي انسان با خود فريبي، عمل خويش را توجيه ميكند، ولي با دقت ميتواند بفهمد كارش براي خدا است يا براي خود! از بعضي روايات استفاده ميشود اگر عملي بر اساس ريا و فخر فروشي نباشد، براي خدا خواهد بود مردي خدمت رسول اكرم (ص) رسيد اصحاب حضرت او را فعال و قوي يافتند، به حضرت عرض كردند، چه خوب بود اين شخص نيرو و نشاطي را كه دارد، در راه خدا مصرف ميكرد و براي او فعاليت مينمود، حضرت فرمود: اگر سعي و عمل او براي فرزندان صغيرش باشد، كار او در راه خداوند است، اگر سعي و عمل او براي پدر و مادر پيرش باشد، كار او در راه خداوند است. اگر سعي و عملش براي تأمين زندگي شرافتمندانه و آبرومند باشد، كارش براي خداوند است، امااگر انگيزه او در عمل، ريا كاري و فخر فروشي باشد، كار او براي شيطان است.(1) انسان هر كاري براي رضاي خدا انجام دهد، نتيجه هر چه باشد، او را ناراحت و نوميد نميكند، زيرا به آن چه وظيفه خود در مقابل خداوند يا خلق بوده، عمل كرده است. اما جايي كه انگيزه شخصي باشد، اگر نتيجه مورد نظر حاصل نشود، بسيار غمگين ميشود، در چنين حالتي اگر كار نيكي براي كسي انجام دهد، انتظار جبران يا تشكر يا احترام و يا حداقل بي احترامي ندارد، اما آنكه براي رضاي الهي انجام ميدهد، به فكر جبران، چيز ديگر نيست، حتي اگر كاري نتيجهاي بر خلاف انتظار دارد، او را غمگين و ناراحت نميكند.

پي نوشت ها:

1 - ميزان الحكمه، ج 10، ص 278.